Quantum of Science

Požari na Arktiku, izvor: NASA Ne samo da se Arktik topi, nego se u tom području događaju i požari. Naučnici iz Službe za nadgledanje atmosfere Copernicus upozoravaju intenzivne požare na Arktiku nakon neobično toplog proljeća. Copernicus prati signale izvora toplotne anomalije sa satelitskih slika. Počinje sezona borealnih požara na sjevernoj hemisferi, i naučnici iz  Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS)  budno prate aktivnosti u arktičkom krugu dok sateliti počinju otkrivati ​​aktivne požare. CAMS upozorava na mogućnost "zombi" požara "Zombi" na Arktiku, iako ta hipoteza trenutno nije potvrđena, s obzirom na nepostojanje zemaljskih mjerenja. CAMS, koji provodi Evropski centar za srednjoročne vremenske prognoze (ECMWF) u ime Europske komisije, dosljedno prati intenzitet i emisije požara širom svijeta. Nakon prošlogodišnjih neviđenih požara u nekim područjima sjeverne polutke, naučnici pri CAMS su uočili požare na području arktičkog krug

Dva najvažnija biohemijska procesa u prirodi, zahvaljujući kojima se život događa i nastavlja su Krebsov ciklus i Kalvinov ciklus. I nismo o njima dugo ništa znali. Prvi je vezan za disanje u mitohondrijima, a drugi za fotosintezu i  to onaj dio fotosinteze koji se događa neovisno o svjetlosti - "tamnu fazu fotosinteze". Suština Kalvinovog/Calvinog ciklusa jeste niz biohemijskih reakcija preko koji se vrši ugradnja ugljika u biljke - fiksacija ugljika. Čitavu rekaciju su podrobnije opisala u u tekstu koji je dio feljtona o fotosintezi . Puni nazivi ovog procesa je  Calvin-Benson-Basshamov ciklus ,  prema Melvinu Calvinu, Andrewu Bensonu i Jamesu Basshamu, trojici američkih biologa i biohemičara koji su za otkriće i objašnjenje ovo procesa, podijelili Nobelovu nagradu za hemiju 1961. Melvin Calvin je rođen 8. aprila 1911. u porodici imigranata iz Ruskog carstva, u mjestu St. Paul, savezna država Minnesota. Otac mu je bio iz današnje Litvanije, iz Kalvarije, pa su

Opet je potvrđeno ono što su klinički farmakolozi i farmaceuti pokušavali reći na samom početku hypea, frke oko upotrebe nekih antimalarika za liječenje COVID-19 u kombinaciji sa azitromicinom. Radi se, podsjetimo, o lijekovima na bazi hidroksihlorokina i hlorokina, koji se često prodaju kao antimalarici / antireumatici Arechin, Plaquenil i pod drugim nazivima.  A rekli su da je potrebno mnogo više kliničkih studija kako bi se potvrdili ili opovrgnuli rezultati francuskog naučnika Didiera Rauolta i da, ako se i potvrdi da ovaj koktel djeluje - da skraćuje vrijeme liječenja i poboljšava sliku pacijenta - biće potrebno da se terapija provodi isključivo u bolničkim uslovima. Naime, ove supstance izazivaju aritmiju, koja može imati kardinalne posljedice. Hidroksihlorokin i hlorkin su generalno sigurni za upotrebu kod dozvoljenih indikacija u odgovorajućim dozama, ali njihovo korištenje kod COVID-19 i sigurnost su bili slabo poznati.  Uprkos tome, puk je poletio da pokuša

U javnosti je veliku buru i zabrinutost izazvala vijest kako je tigrica iz zoo-vrta u Bronxu zaražena novim koronavirusom SARS-CoV-2 te da joj je infekciju prenio čuvar zoo vrta. Prije toga je zabilježen slučaj infekcije i kod jedne domaće mačke iz Belgije, ali se spominjao i nejasan slučaj infekcije kod jednog psa iz Hong Konga. U zoo-vrtu u Nebraski u novembru 2021. uginuli su izuzetno rijetki sniježni leopardi koji su imali COVID-19. Postavilo se pitanje kako je moguće da je virus tako brzo postao adaptiran na jednu drugu vrstu i znači li to da se mi možemo zaraziti od naših kućnih ljubimaca. Jedna od prvih informacija o COVID-19, odnosno, virusu koji izaziva ovu respiratornu infekciju, bila je da je ne mogu prenositi kućni ljubimci i to je bilo jasno označeno na stranicama Svjetske zdravstvene organizacije. Naravno, ovdje bismo morali izuzeti hipotetičke slučajeve ako bi krzno ili šape kućnog ljubimca bile kontaminirane virusom, recimo ako je neko dodirivao životin

Rad Alana L. Harta bio je, uz rad njemačkog ljekara i mikrobiologa Roberta Kocha, jedan od krucijalnih u razumijevanju tuberkuloze.  Naime, tuberkuloza ili sušica, eng. consumption bila je u vrijeme ovih ljudi - početak 20. vijeka - neizlječiva bolest. Čak i onda kada je Koch otkrio uzročnika tuberkuloze, bakteriju Mycobacterium tuberculosis , problem je bila detekcija bolesti jer je osoba mogla biti dugo vremena zaražena, a da ne ispoljava jake simptome. Put do vakcine, ali i lijeka protiv tuberkuloze (prvi je bio streptomicin) je bio dug i mnogi su se pokušavali liječiti u "vazdušnim banjama" ili bježeći u topliji klimat.  I u SAD i u Evropi, tuberkuloza je bila jedan od najvećih uzročnika smrti i najveći neprijatelj javnog zdravlja. Isprve se mislilo da se radi o nasljednoj bolesti koja se ne može liječiti, ali onda kada je otkriven uzročnik, počelo se razmišljati i o terapijama, a tek poslije i o prevenciji. Nakon otkrića uzročnika, postalo je jasno kako

U svijetu parfimera, ovo je istovremeno najomraženija i najvoljenija biljka. Bolje reći, biljke, jer se radi o tri predstavnika perunika čiji se podanak (rizom) koristi za dobijanje jednog od najcjenjenijih mirisnih ekstrakata. Radi se o  Iris pallida, Iris germanica  i  Iris florentina , iz porodice  Iridaceae - irisi ili perunike . Puderaste note parfema potječu upravo od ovog ekstrakta, vrlo su profinjene, a osim kako mirisna nota, koriste se i kao fiksativ za parfeme. Međutim, problem je to što se jako teško dolazi do ovog ekstrakta, jednom iskopani rizomi moraju odstajati i 3 do 5 godina da bi se mogli korisiti u parfimerske svrhe, a proizvodnja je jako skupa.  Korijen oriz, odnosno, sušeni podanak ovih perunika te maslac od korijena su neki od najrjeđih i najskupljih sastojaka u industriji parfema. Prema podacima koje daje  BBC , kilogram visokokvalitetnog oriza košta oko 50 000 eura. Jedna tona osušenog, pa  destiliranog  podanka daje oko 2 kilograma ekstrakta, guste, žućkaste t

Vakcina protiv COVID-19, koju razvija američka kompanija Moderna Inc. nudi nadu. Prekliničke i kliničke studije pokazuju efikasnost ove vakcine i njenu imunogeničnost, odnosno, sposobnost da stvara odgovarajuća antitjela u organizmu na COVID-19. Jedna ili dvije doze ove vakcine potičke jednako dobar odgovor imunološkog sistema kao kod ljudi koji su oboljeli od COVID-19. Organizam vakcinisanih dobrovoljaca proizvodi jednako ili čak više antitijela protiv SARS-CoV-2 kao kod ljudi koji su bili inficirani virusom, saopštavaju iz Moderna Inc . Vakcina radnog naziva mRNA-1273 je vakcina protiv SARS-CoV-2 bazirana na potpuno novoj tehnologiji  RNK vakcina. Ove vakcine koriste informacionu RNK (eng. mRNA) za sintezu određenog proteina virusa koji pobuđuje imuni odgovor vakcinisane odobe. Molekula RNK u vakcini kodira prefuzijski stabilizirani oblik proteina Spike (S), kojeg je Moderna odabrala u saradnji s naučnicima iz Istraživačkog centra za vakcine pri Nacionalnom institutu

U kontekstu testiranja na COVID-19, posebice seroloških testova (testova na antitijela) možda ste mogli čuti kako se pominje termin ELISA (čita se elajza) testovi. Ako i niste čuli to, bilo bi vrijedno da zapamtite pojma jer se radi o važnoj alatki u biologiji i medicini. Dakle, ako redovno pratite ovaj nesretni, nepopularni i dosadni blog, vjerovatno ste pročitali u članku o serološkim testovima kako postoje "brzi" testovi i ELISA testovi, koje se rade u laboratorijskim uslovima. Brzi serološki testovi - "Brzi Gonzales" zaista jesu brzi, nalikuju onim testovima za trudnoću, ali imaju problem što su često neprecizni, odnosno niža im je senzitivnost i specifičnost te u većoj mjeri mogu davati lažno pozitivan ili lažno negativan rezultat. To znači da vam mogu pokazati da ste imali COVID-19, a zapravo niste, ili pokazati da niste imali., a zapravo ste ga preboljeli.  S druge strane, tu su ELISA testovi koji su nešto sporiji, zahtijevaju da se r

Obično govorimo o migracijama s aspekta evropske civilizacije i kretanjima unutar afričko-evroazijskog područja, dok vrlo malo govorimo o migracijama i populacijama Novog Svijeta. Često zamišljamo da su veliki gradovi civilizacija Inka, Maja i Asteka bili distinktne populacije, ali se u radu, objavljenom u maju 2020 u Cell , pod naslovom   " Paleogenomic Reconstruction of the Deep Population History of the Andes" pokazuje kosmopolitska priroda nekih velikih drevnih gradova južnoameričkih civilizacija Inka i Tiwanaku. Dijete koje je žrtvovano prije nekih 500 godina u planinama južnih Anda vjerojatno je došlo  iz područja koje je hiljadama kilometara dalje prema sjeveru, što je znak da je starosjedilačko stanovništvo Anda migriralo daleko i široko duž zapadnog ruba Južne Amerike. Nathan Nakatsuka s medicinskog fakulteta Harvard u Bostonu, Massachusetts, i njegov tim analizirali su DNK od 89 pojedinaca koji su živjeli prije 500 do 9000 godina u sadašnjem Peruu

By Jelena Kalinić I want to tell you the story of Lynn Conway, an American computer scientist, electrical engineer and inventor who made an immense contribution to the development of society, despite constant stigmatization. If modern computer processors, based on VLSI technology - Very Large Scale Integration, could speak, they would be grateful to Lynn Conway for their existence. She pioneered the creation of microchips, and her textbook Introduction to VLSI Systems , co-authored with Caltech´s Carver Mead, as well as her work in the '70s at the  Xerox Palo Alto Research Center (PARC), are now considered to be the beginnings of the technology that brought us microprocessors and memory chips. Based on the work of Jack Kilby, the invention of the transistors (invented by  John Bardeen,  Walter Brattain   and   William Shockley), and the MOS transistors invented by Mohammed Atall and Dawon Kahnga, Conway provided the basis for the design of silicon chips and the

Dakle šta se to testira takozvanim serološkim testovima - testovima antitijela i da li možete preći granicu sutra kada se otvore sa tim testom kao dokazom?  Velike je rasprave i svađe izazvala vijest da će se u Republici Srpskoj raditi testovi na COVID-19 koji koštaju 200KM, a u FBiH privatne klinike nude testove od 60KM. Ova drastična razlika u cijeni je zbog toga što se radi o različitim tipovima testova koji daju potpuno različite informacije.  RT-PCR ili RT-qPCR testovi su oni najvažniji dijagnostički testovi, oni o kojima je bilo riječ na početku pandemije - ovo su testovi koji pokazuju imate li trenutno virus. Testovi antitijela -serološki ne traže virus, nego reakciju našeg organizma na virus. Ta reakcija su proteini koje prozvode B-limfociti tj. neke potklase B-limfocita.  Dakle, jednom kada neki antigen (recimo virus, ali antigeni ne moraju biti patogeni, može se raditi i o polenu) dođe u naš organizam, organizam reaguje pokušavajući ukloniti taj antigen. To