Quantum of Science

  Oksibenzon, sastojak krema za sunčanje, djeluje toksično na korale tako što se u morima i oceanima pretvara u hemikaliju koja je oštećuje ćelije korala. Svako ljetovanje donosi sa sobom dilemu – koristiti ili ne kreme za sunčanje? Ako ih ne koristimo, a izlažemo se suncu, rizikujemo rak kože, a ako ih koristimo, doprinosimo nestajanju korala a vjerovatno i još nekih organizama, a time i vrlo značajnih ekosistema na našoj planeti. Jedna toksikološka studija   iz 2016. je pokazala kako oksibenzon u koncentraciji od samo 0,14 mg po litri ubija 50% ličinki koralja za manje od 24 sata. Zato hemijska, odnosno kozmetička industrija pokušava pronaći sastojke koji nas štite od UVA i UVB zraka, a ne škode koralima. No, mi zapravo ne znamo dovoljno o tome koje bi tvari bile sigurne za korale i koje možemo nastaviti koristiti. Sada su, međutim, naučnici otkrili kojim to mehanizmom oksibenzon može biti toksičan za korale. Naime, on sam po sebi nije štetan, ali u moru prolazi hemijske reakc

  istorijski, Evropa je znatno doprinijela razvoju nauke, no da li će tako ostati? Nauka u EU je jedno od sredstava naučne diplomatije i Evropska unija pokušava ostati u vrhu akademskih postignuća i pokušava pomoći i zemljama koje još nisu EU, kroz projekte razmjene studenata, akademskog osoblja, finansijsku podršku i partnerstva te kroz Instrumente pristupne pomoći (IPA) međutim, EU ima težak administrativni aparati i birokratiju, pa to često usporava naučnu zajednicu podrška nauci u EU se dešava i na nivou Evropskog parlamenta i na nivou Evropske komisije Posebno su značajni Okvirni programi za istraživanje i tehnički razvoj- koje danas poznajemo kao Horizon Piše: Jelena Kalinić Istorijski, doprinos Evrope, te zemalja koje čine Evropsku uniju, ali i onih koje još nisu u EU ili su izašle iz nje, poput Ujedinjenog Kraljevstva, značajan je i nesaglediv. Na tlu Evrope nastale su neke o najznačajnijih naučnih teorija i otkrića, formulacije naučnih zakona i objašnjenja različitih prirodnih

Nakon nekoliko potvrđenih slučajeva majmunskih boginja (monkeypox) u Zapadnog Evropi poput 5 slučajeva u Portugalu i 20 suspektnih slučajeva, te 4 slučaja u UK prema Agenciji za zdravstvenu sigurnost Ujedinjenog Kraljevstva (2022. godina izbijanje slučajeva) treba se zapitati kolika je opasnost od izbijanja slučajeva ove bolesti u našoj zemlji. U Španiji, prema Reuters , zabilježeno je 30 slučajeva na datum 20.5.2022. Evo šta treba znati.  Šta su majmunske boginje? Majmunske boginje su infektivna bolest koju izaziva Orthopoxvirus , iz porodice Poxviridae , što znači da je ovaj virus u bliskom srodstvu sa virusom velikih boginja (variola vera). Sama bolest kod ljudi i ima simptome slične simptomima velikih boginja, samo nešto blaže. Bolest je zoonoza, odnosno, prenosi se sa životinja na čovjeka, ali i sa čovjeka na čovjeka. Najčešće, infekcija nastupa usljed konzumacije mesa majmuna i u slučajevima bliskog kontakta sa ovim životinjama, posebno nakon ujeda. Sa čovjeka na čovjeka se

Hemičari kažu da su riješili ključni problem u teoriji početaka života na našoj planeti, pokazujući da RNK molekule mogu međusobno povezati kratke lance aminokiselina u peptide. To je moglo omogućiti sve složenije RNK, proteine i njihove kombinacije. A to je mogući put do hemije života koju danas poznajemo, od neživih molekula do visoko organiziranih sistema molekula koje imaju sposobnost autoreplikacije i samoodrživosti.  Veliko pitanje u nauci je to koja je nukleinska kiselina nastala prije - DNK ili RNK? Podsjetimo, nukleinske kiseline nisu samo nosioci nasljedne informacije nego su i ključ sinteze proteina živih bića i imaju sposobnost da proizvedu same sebe, da se autorepliciraju u katalitičkom procesu.  Danas je kod većine organizama (dakle, osim RNK virusa) DNK ta koja "vodi kolo". DNK se nalazi u nukleusu ćelije, ne izlazi iz njega, dobro je čuvana, a dijelovi genetičke poruke za sintezu se, po potrebi, prepisuju na molekule informacione RNK (iRNK, eng. mRNA), izlaze

Na slici se nalazi model kompleksa pore nukleusa ćelije, strukture koja dozvoljava da iz nukleusa izađe RNK. To je najveća molekularna mašina u našim ćelijama. Ove pore prolaze kroz membranu nukelusa, povezujući ga s citoplazmom. Više od decenije molekularni biolozi pokušavaju sastaviti model ovog proteina, koji kontroliše protok molekula u i iz nukelus stanice, gdje se nalazi genom, odnosno cjelokupna DNK ćelije. Stotine i hiljade ovih kompleksa postoje u svakoj stanici. Svaki se sastoji od više od 1000 proteina koji zajedno tvore prstenove oko pore kroz nuklearnu membranu. Ovih 1000 dijelova slagalice izvučeno je iz više od 30 proteinskih građevnih blokova koji se isprepliću na bezbroj načina. Godine 2016. tim predvođen Martinom Beckom s Instituta za biofiziku Max Planck u Frankfurtu izvijestio je o modelu koji je pokrivao oko 30% kompleksa nuklearnih pora i oko polovice od 30 građevnih blokova, nazvanih Nup proteini. Zatim, prošlog jula, londonska kompanija DeepMind, dio Alphabeta -

U školi učimo dvije vrste ćelijskih /staničnih dioba - mitozu i mejozu. U prvoj se u toku ćelijskog/staničnog ciklusa hromosomi/kromosomi (tj. DNK) uduplaju, proizvedu dvije hromatide i onda se u ćelijskog diobi dijele po hromatidama i tako svaka novonastala ćelija ima jednak broj hromosoma (koji opet mogu sebi proizvesti drugu hromatidu. U mejozi bit je da se smanji na pola broja hromosoma, kako bi nastale ćelije/stanice sa haploidnim brojem hromosoma i kada se one spoje u oplodni, zogot ima normalna broj hromosoma. Poslije su opisani još neki tipovi ćelijskih dioba, poput proste diobe - amitoze ili klerokineze (2012. dioba bez podjele citoplazme, vrsta regulatornog mehanizma protiv raka, ali još naučna zajednica nije složna oko toga).  Otkrivena u ćelijama kože ribe zebrice ( Danio rerio ), ova novouočena podjela, nazvana asintetička fisija , mogla bi biti privremena mjera koja se koristi kada je rast brz kako bi se osiguralo da ima dovoljno kože za kretanje. Ovu diobu je opisala gru